ترس از ارتفاع یک نوع فوبیا معرفی میشود که ممکن است بسیاری از افراد را در اطرفمان مشاهده کرده باشیم که به این فوبیا گرفتار هستند در برخی موارد حتی فکر کردن به ارتفاع در این افراد موجب اضطراب و استرس میشود اما خوشبختانه روش های درمانی مناسبی در این خصو وجود دارد در ادامه مقاله به بررسی علل، نشانه‌ها و درمان فوبیا از ارتفاع خواهیم پرداخت. پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
ترس از ارتفاع | فوبیای ارتفاع
به طور کلی فوبیا شامل ترس‌های افراطی، غیرمنطقی و مداوم نسبت به یک شی یا وضعیت خاص میباشد. افراد مبتلا به فوبیای ارتفاع به طور فعالانه‌ای از رفتن به ارتفاعات، ساختمان‌های بلند، آسانسورهای شیشه‌ای بیرون از ساختمان و… اجتناب می‌کنند. حتی تصور بودن در جایی بلند برای این افراد موجب اضطراب شدید میشود و علائم فوبیا را تجربه خواهند کرد. فوبیای ارتفاع دارای سه بعد میباشد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.
احساسات
احساسات شامل هرگونه رفتار غیرقابل کنترل مانند ترس و اضطراب شدید میباشد که فرد در هنگام قرار گیری در موقعیت ارتفاع از خود نشان می‌دهد.
شناختی
این بعد از ترس مربوط به تفکراتی است که فرد در مورد ارتفاع دارد. به طور مثال نوع نگرش فرد نسبت به سقوط کردن از ارتفاع مربوط به بعد شناختی میباشد.
علائم جسمانی
علائم جسمانی همان علائم فیزیولوژیکی هستند که فرد از خود نشان می‌دهد و شامل بالا رفتن ضربان قلب، تعریق شدید، سرگیجه، مشکل در تنفس، لرزش دست و پا میباشد.
افراد مبتلا به ترس از ارتفاع در زندگی روزمره خود دچار مشکل می‌شوند. به عنوان مثال بالا رفتن از نردبان، رانندگی کردن روی پل، چرخ و فلک، ایستادن در تراس و موقعیت‌های مشابه برای آنها اضطراب شدید به همراه دارد. تمام این‌ها می‌تواند منجر به اختلال در سبک زندگی فرد و پایین آمدن کیفیت زندگی او شود تا جایی که باعث بروز اختلالات روانی دیگر از جمله اضطراب، افسردگی و وسواس فکری عملی گردد.
علائم ترس از ارتفاع
علائم فوبیای ارتفاع در افرادی که به آن مبتلا هستند متفاوت است. در موارد خفیف افراد مبتلا ممکن است هنگام بودن در ارتفاعات احساس تنش و دلشوره داشته باشند، اما در موارد شدیدتر حتی تصور بودن در ارتفاعات برای فرد، علائم شدید اضطراب و سرگیجه را به همراه دارد.
اولین نشانه ترس از ارتفاع سرگیجه است. افراد مبتلا هنگامی که در بلندی قرار می‌گیرند دچار سرگیجه می شوند. دیگر علائم فوبیای ارتفاع شامل موارد زیر میباشد.
۱- اضطراب افراطی در هنگام بودن در ارتفاعات
۲- ایجاد علائم جسمانی و روانی ترس مانند بالا رفتن ضربان قلب و احساس دلهره شدید بلافاصله بعد از بودن در ارتفاعات
۳- تلاش بسیار زیاد برای عدم مواجهه با مکان‌های بلند
۴- این علائم بیشتر از ۶ ماه در فرد ادامه دارند و بر عملکرد وی در زندگی اجتماعی و روابط بین فردی و شغلی تاثیر منفی می‌گذارد.
علل ترس از ارتفاع
اصلی‌ترین علل ایجاد فوبیای ارتفاع شامل موارد زیر میباشد.
تفکرات فرد در مورد ارتفاع
تفکرات نقش مهمی در به وجود آمدن این نوع از فوبیا دارد. به عنوان مثال تفکراتی مانند این که اگر در لبه یک بلندی بایستم ممکن است وسوسه شوم که بپرم و یا ممکن است دیگران مرا هل بدهند، ممکن است تعادلم را از دست بدهم، ساختمان ساختار ضعیفی دارد و ممکن است خراب شود و ممکن است سرگیجه بگیرم و سقوط کنم همگی در به وجود آمدن فوبیای ارتفاع نقش دارند.
تجربیات ناگوار گذشته
ممکن است در گذشته برای فرد یا نزدیکانش حادثه ناگواری در ارتفاعات رخ داده باشد، حتی ممکن است ارتفاع تداعی کننده آن حادثه باشد.
نقش حفاظت کنندگی پرهیز از ارتفاع
تحقیقاتی که در دانشگاه برکلی کالیفرنیا انجام شد، نشان داد که نوزادان پس از مدت کوتاهی می‌آموزند که باید در مکان‌های بلند احتیاط کنند. در نتیجه به نظر می‌رسد که ترس از ارتفاع می‌تواند یک مکانیسم اکتسابی برای حفاظت از خود باشد.
درمان ترس از ارتفاع یا فوبیای ارتفاع
درمان فوبیا با روش‌های مختلفی در جلسات مشاوره کنترل استرس انجام میشود، اما در ادامه سه روش درمانی کارآمد برای درمان ترس از ارتفاع را شرح داده ایم.
شناخت درمانی
درمان شناختی یکی از موثرترین راهکارهای درمانی برای ترس از ارتفاع است. افرادی که فوبیای ارتفاع یا بلند هراسی دارند، بودن در بلندی را بسیار خطرناک‌تر از چیزی که هست می‌پندارند. این درمان طرز فکر افراد مبتلا را نسبت به ارتفاع تغییر می‌دهد.
حساسیت زدایی منظم
حساسیت زدایی منظم روش دیگری در درمان فوبیا است. این روش درمانی سه مرحله دارد که شامل موارد زیر میباشد.
الف) تهیه لیست از حالت‌ها و موقعیت‌هایی که در فرد اضطراب ایجاد می‌کند. به ترتیب از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند تا اضطراب آورترین محرک
ب) یادگیری روش‌های آرمیدگی و ریلکسیشن
ج) تصور کردن سلسله مراتب لیست از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند به ترتیب تا اضطراب آور ترین، در حالی که فرد کاملا ریلکس است.
مواجهه درمانی
این روش درمانی شباهت زیادی با روش حساسیت زدایی منظم دارد. فرد در معرض سلسله مراتب قرار می‌گیرد با این تفاوت که فرد احساس اضطراب را در هر مرحله حفظ می‌کند تا به تدریج این اضطراب برای فرد عادی شود. برای آن که روش‌های درمانی موثر واقع شود، فرد مبتلا باید نسبت به مسئله خود و عامل ایجاد کننده آن آگاهی پیدا کند. شرکت در جلسات درمانی و مشاوره روانشناسی فردی خصوصی با به کارگیری بهترین روش‌های درمان فوبیا و متعهد ماندن شما به برنامه درمانی، باعث میشود ترس از ارتفاع به راحتی درمان شود. در موارد شدیدتر، می‌توان ابتدا از یک دوره دارو درمانی مانند داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی استفاده کرد.
سوالات متداول درباره ترس از ارتفاع
بهترین راهکار درمانی برای ترس از ارتفاع چیست؟
درمان شناختی رفتاری یا همان CBT از درمان‌های موثر برای انواع فوبیاها مخصوصا فوبیای ارتفاع است. البته نوع درمان بسته به شرایط فرد مراجعه کننده نیز دارد. با این حال همه درمان‌های موجود اثربخش هستند.
چه موقعی باید به روانشناس مراجعه کنیم؟
در صورتی که این نوع از فوبیا عملکرد و کیفیت زندگی شما را با تهدید مواجه کرد و باعث مختل شدن زندگی شما گردید بهتر است هرچه زودتر به روانشناس مراجعه کنید تا از بدتر شدن اوضاع پیشگیری شود.
